Văn hóa giao tiếp là những hành vi và cách ứng xử của con người đạt đến giá trị chuẩn mực của văn hóa chân – thiện – mỹ đối với cộng đồng xã hội. Đây là sự thể hiện khả năng tư duy, năng lực trí tuệ và ứng xử văn hóa của con người.
Không thể phủ nhận sự phát triển của công nghệ và khoa học đã giúp giới trẻ tiếp xúc, thể hiện sự năng động và nhạy bén trong việc tiếp thu cái mới. Tuy nhiên, điều này cũng ảnh hưởng không nhỏ đến văn hóa giao tiếp của giới trẻ hiện nay.
I. Thực trạng văn hóa giao tiếp của giới trẻ hiện nay
Văn hóa giao tiếp của thanh niên hiện nay được thể hiện rõ qua những sự việc hàng ngày trên mạng xã hội. Tuy nhiên, nhiều trường hợp văn hóa giao tiếp đang xuống cấp, phản ánh chất lượng công tác giáo dục đạo đức và nếp sống chưa được chú trọng đầy đủ ở gia đình và nhà trường.
1. Về mặt tích cực
- Giao tiếp cởi mở hiện đại: giới trẻ hiện nay có lối giao tiếp cởi mở và hiện đại, biết đối xử công bằng và hợp tình, tự tin trong việc thể hiện cá nhân và chấp nhận ý kiến khác nhau từ người khác. Họ tôn trọng sự đa dạng và sở thích cá nhân, không có thói quen chê bai, đánh giá người khác vì sự khác biệt.
- Phát triển giao tiếp trực tuyến: giao tiếp trực tuyến giúp giới trẻ tạo ra mối quan hệ mới, tham gia vào cộng đồng trực tuyến có cùng sở thích và chia sẻ ý tưởng, thông tin. Điều này mở rộng kiến thức và cung cấp cơ hội học hỏi không giới hạn.
- Giữ gìn được nét đẹp văn hóa: dù hội nhập, giới trẻ vẫn giữ gìn và phát huy những đức tính tốt đẹp như lễ nghi, chào hỏi người lớn tuổi, kính trên nhường dưới và đặt chữ hiếu lên đầu.
2. Về mặt tiêu cực
- Thiếu những kỹ năng giao tiếp cơ bản: nhiều bạn trẻ không biết cách bắt đầu, duy trì và kết thúc một cuộc trò chuyện một cách lịch sự.
- Thiếu tôn trọng người đối diện, thiếu phép lịch sự cơ bản: sử dụng ngôn ngữ nói, ngôn ngữ cơ thể không phù hợp và thiếu tôn trọng quan điểm của người khác.
- Thiểu khả năng giải quyết xung đột: không biết lắng nghe, kiểm soát cơn giận và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
II. Nguyên nhân và giải pháp
1. Nguyên nhân
- Do quá lạm dụng vào mạng xã hội(facebook, tiktok, instagram, …), thích được nhắn tin qua mạng hơn là trò chuyện trực tiếp
- Nhiều bạn trẻ có tâm lý tự ti, e ngại nhạy cảm với đánh giá tiêu cực và có nhiều trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu.
2. Giải pháp
- Học hỏi và Trau dồi: Đọc sách và viết nhiều để cải thiện kỹ năng giao tiếp.
- Điều khiển cảm xúc cá nhân: Giữ bình tĩnh khi gặp áp lực và lắng nghe để phản hồi phù hợp.
- Sử dụng ngôn ngữ cơ thể: Giúp đối phương hiểu tâm trạng và tự tin bày tỏ quan điểm.
