Trong phát triển phần mềm, cách bạn cấu trúc ứng dụng của mình có thể có tác động lớn đến cách thức hoạt động và mức độ dễ quản lý của ứng dụng. Hai cách phổ biến để cấu trúc phần mềm được gọi là kiến trúc Monolith và Microservices.
Nhưng đến 2025 rồi, liệu mọi dự án có thực sự cần microservices? Hay đôi khi, một Monolith “có tổ chức” mới là lựa chọn thông minh hơn?
1. Monolith – Đừng vội chê “cục gạch”
Phần mềm theo truyền thống được thiết kế bằng kiến trúc khối đơn, trong đó toàn bộ chương trình được xây dựng như một đơn vị duy nhất, không thể chia cắt. Mọi thành phần của chương trình, bao gồm lớp truy cập dữ liệu, logic nghiệp vụ và giao diện người dùng, đều được triển khai và tích hợp chặt chẽ với nhau trong thiết kế này.
Đơn giản là một hệ thống nơi toàn bộ code được gói trong cùng một ứng dụng: một codebase, một deploy, một database. Nghe có vẻ lỗi thời? Không hẳn.
Ưu điểm:
- Triển khai nhanh, dễ setup
- Debug và trace dễ dàng
- Không cần lo service discovery, network latency
- Phù hợp cho startup, MVP, hoặc team nhỏ
Nhược điểm:
- Tăng trưởng khó: deploy một thay đổi nhỏ → build lại cả hệ thống
- Gây xung đột code nếu nhiều team làm chung
- Tái sử dụng khó nếu không modular từ đầu
2. Microservices – Không phải cứ chia nhỏ là tốt
Microservices chia nhỏ hệ thống thành các service độc lập (có thể deploy riêng, có DB riêng). Mỗi service chịu trách nhiệm cho một chức năng hoặc tính năng duy nhất của ứng dụng và có thể được phát triển, triển khai và mở rộng độc lập. Rất phù hợp cho:
- Hệ thống lớn, domain phức tạp
- Nhu cầu scale theo từng domain riêng biệt
- Đội ngũ nhiều team, làm song song
Thách thức:
- Phức tạp hạ tầng: CI/CD, service mesh, logging, tracing, circuit breaker…
- Đòi hỏi DevOps vững vàng, observability tốt
- Dễ sa vào “distributed monolith” nếu không kiểm soát
💡 Nhiều công ty chuyển từ Monolith sang Microservices… rồi quay lại hoặc “thu nhỏ” lại thành Modular Monolith vì chi phí vận hành quá lớn.
3. Modular Monolith – “Nội công” vững, chưa cần tách
Đây là một hướng tiếp cận trung gian: vẫn là Monolith nhưng được thiết kế theo modules tách biệt, giống như microservices trong nội bộ.
Đặc điểm:
- Mỗi domain (user, order, payment…) là một module riêng biệt
- Tách logic rõ ràng, nhưng vẫn chung deploy + database
- Có thể dùng kiến trúc DDD (Domain Driven Design) và event nội bộ
Ưu điểm:
- Code dễ quản lý, dễ test
- Khi cần scale, tách từng module thành microservice rất dễ
- Tăng trưởng dần mà không cần thay đổi kiến trúc ngay từ đầu
📌 Đây là chiến lược được Shopify, Basecamp, GitLab, etc. áp dụng để tránh rơi vào microservices sớm.
4. Vậy 2025 rồi, nên chọn kiến trúc nào?
| Yếu tố | Monolith | Modular Monolith | Microservices |
|---|---|---|---|
| Đội ngũ nhỏ | ✅ | ✅ | ❌ (rất tốn công setup) |
| MVP, startup | ✅ | ✅ | ❌ |
| Hệ thống lớn | ❌ | ✅ | ✅ |
| Yêu cầu scale mạnh | ❌ | ⚠️ (tách dần) | ✅ |
| Phân chia team rõ | ❌ | ✅ | ✅ |
| DevOps & CI/CD phức | ❌ | ⚠️ | ✅ (bắt buộc) |
Microservices không phải là đích đến, mà là một giai đoạn trưởng thành trong vòng đời phần mềm. Nhiều công ty thành công hiện nay không bắt đầu với microservices – họ bắt đầu với Monolith gọn gàng, có cấu trúc, và chỉ tách ra khi thực sự cần.
