Đa Nghề Hay Chuyên Sâu? 5 Quy Tắc Giúp Bạn Không Bị Lạc Hướng
Sau vài năm đi làm, nhiều người trẻ bắt đầu hoang mang: “Mình thực sự giỏi cái gì? Nghề chính của mình là gì? Có nên tiếp tục làm đủ thứ như bây giờ không?”. Hằng ngày bạn vẫn bận rộn, task vẫn nhận đều, nhưng khi ai đó hỏi: “Bạn theo nghề gì?”, bạn chững lại, không biết định nghĩa thế nào. Đây không phải chuyện hiếm. Thực tế, rất nhiều người ở tuổi 25-30 đang mắc kẹt giữa hai lối: trở thành người đa nghề (generalist) hay đi theo hướng chuyên sâu (specialist).
Điều quan trọng không phải chọn bên nào đúng hay sai, mà là biết rõ mình đang ở đâu và khi nào nên rẽ hướng. Bài viết này sẽ giúp bạn thoát khỏi cảm giác lạc lối và bắt đầu điều khiển career path của mình một cách có chiến lược.
Những lời khuyên hữu ích
- Dành 2-3 năm đầu để trải nghiệm rộng, không phải lạc lối
Thời gian đầu sự nghiệp chính là lúc tốt nhất để bạn thử nhiều thứ: viết content, chạy ads, học thiết kế, làm sự kiện, thậm chí cả chốt sales. Đây không phải dấu hiệu bạn thiếu tập trung, mà là cách bạn khám phá điểm mạnh thực sự. Theo career coach Herminia Ibarra, giai đoạn “học bằng làm” này là bước bắt buộc trước khi bạn định vị nghề nghiệp (https://hbr.org/2002/12/how-to-stay-stuck-in-the-wrong-career).
Lời khuyên: Trong giai đoạn này, đừng ngại “ôm việc”, nhưng hãy ghi chú mỗi tháng: việc nào bạn làm tốt, việc nào khiến bạn mất năng lượng nhất. - Sau 3-5 năm, buộc phải chọn hướng để đào sâu
Thị trường hiện nay trả lương cao cho người giỏi nhất trong một mảng, không phải người biết “chút chút” mọi thứ. Hãy tự hỏi: công việc nào tôi giỏi nhất? Việc nào tôi hay được sếp tin tưởng giao? Tôi sẵn sàng đầu tư 5-10 năm tới vào lĩnh vực nào?
Lời khuyên: Chọn đúng mảng để đào sâu giúp bạn tăng giá trị — dù bạn làm freelancer hay nhân viên chính thức. - Nếu hướng tới vai trò leader, hãy phát triển kỹ năng đa ngành
Người muốn làm quản lý, trưởng nhóm, hoặc founder không thể chỉ giỏi một nghề. Họ cần hiểu sales, marketing, vận hành, tài chính để điều phối đội ngũ. Nếu bạn có tham vọng quản lý, hãy duy trì “chiều rộng kỹ năng” song song với đào sâu một mảng. HBR gọi đây là năng lực “T-shaped skill” Lời khuyên: Đọc tài liệu ngoài chuyên môn mỗi tuần 1 lần. Ví dụ: dân marketing nên hiểu phân tích tài chính và UX design cơ bản. - Biết cách kể câu chuyện career path sao cho logic
Dù bạn chọn đa nghề hay chuyên sâu, điều cốt lõi là phải kể câu chuyện nghề nghiệp một cách mạch lạc. Đừng để LinkedIn hay phỏng vấn bị rối loạn với câu: “Tôi từng làm đủ thứ”. Hãy học cách nối các kinh nghiệm đó thành một câu chuyện logic: “Tôi học A để bổ trợ cho B, và giờ dùng cả hai để làm C.”.
Lời khuyên: Viết ra career story 5 dòng, rồi nhờ đồng nghiệp góp ý xem đã rõ ràng chưa. - Cập nhật career path mỗi năm, không để nó “trôi”
Career path không phải thứ bạn chọn 1 lần rồi để đó. Thế giới nghề nghiệp thay đổi liên tục. Mỗi năm, hãy dành 1 ngày review: kỹ năng nào bạn giỏi hơn, kỹ năng nào lỗi thời, mục tiêu 1-2 năm tới là gì.
Lời khuyên: Hãy coi career path như Google Map. Mỗi năm, cần “zoom out” để xem mình còn đi đúng hướng không.
Tóm lại, Career path không cần hoàn hảo từ ngày đầu, cũng không phải một đường thẳng. Người thành công không phải người chọn đúng ngay lần đầu tiên, mà là người biết rẽ đúng lúc và đào sâu đúng chỗ. Quan trọng nhất là bạn tỉnh táo, chủ động, và không để sự nghiệp “trôi” theo quán tính.
Nếu bạn đang cảm thấy mình “làm đủ thứ nhưng chẳng giỏi gì cả”, hãy coi đó là tín hiệu tốt. Bởi vì nhận ra mình đang lạc hướng là bước đầu tiên để điều chỉnh. Còn nguy hiểm hơn là những người làm mãi, bận rộn mãi, nhưng chưa bao giờ dừng lại để hỏi: “Mình đang đi đâu?”.
Hãy dành 30 phút trong tuần này để kiểm tra lại career path của bạn. Viết ra 3 việc bạn làm tốt nhất trong năm qua, 3 kỹ năng bạn muốn đào sâu, và 1 hướng mới bạn muốn thử trong năm tới. Đừng đợi đến lúc bị công việc bào mòn rồi mới giật mình nhìn lại.
Biết đâu, chỉ một điều chỉnh nhỏ hôm nay, bạn sẽ rẽ vào con đường sự nghiệp đúng với tiềm năng thực sự của mình. Và khi đó, bạn sẽ không còn phải bối rối khi ai đó hỏi: “Nghề chính của bạn là gì?” — mà sẽ tự tin trả lời, rõ ràng và dứt khoát.
